ในปี พ.ศ. 2518 มีการก่อตั้งสำนักงานปฏิรูปที่ดินเพื่อการเกษตรกรรม หรือ (ส.ป.ก.) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อดำเนินการเกี่ยวกับการกระจายสิทธิการถือครองที่ดิน ทั้งในที่ดินของรัฐและเอกชน ไปสู่เกษตรกรที่ไม่มีที่ดินทำกิน เพื่อให้เกษตรกรมีรายได้และพัฒนาคุณภาพชีวิตที่ดีมากขึ้น
ตลอดระยะเวลา 45 ปีที่ประเทศไทยมีที่ดิน ส.ป.ก. เป็นต้นมามีวัตถุประสงค์เพื่อกิจการทางการเกษตรมาโดยตลอด แต่อย่างไรก็ดี เมื่อวันที่ 28 ตุลาคม 2563 ได้มีประกาศที่ลงนามโดย ร้อยเอก ธรรมนัส พรหมเผ่า รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง “รายนามกิจการอื่นที่เป็นการสนับสนุนเกี่ยวเนื่องกันกับการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมฯ”
โดยมีใจความสำคัญของประกาศคือ เพิ่ม เปลี่ยนแปลง อนุญาต กิจการที่เกี่ยวเนื่อง หรือกิจการที่สนับสนุนกิจกรรมทางการเกษตร
ซึ่งแน่นอนว่าหลังจากประกาศนี้มีการบังคับใช้ได้เกิดข้อวิภาควิจารณ์ในวงกว้างจากสังคม
อย่างไรก็ดีประกาศนี้มีประโยชน์ต่อเกษตรกร ในส่วนหนึ่งกล่าวคือ เป็นการแก้ระเบียบให้ทันสมัยต่อยุคสมัยที่เปลี่ยนไป ไม่ว่าจะเป็นการอนุญาตให้สามารถใช้ที่ดิน ส.ป.ก. เป็นกิจการร้านค้า ตลาดสด กิจการสุขภาพ สถานพยาบาล หรือแม้กระทั่งกิจการที่เป็นไปเพื่อประโยชน์สาธารณะต่างๆ ทำให้ที่ดิน ส.ป.ก. บริเวณนั้นมีความเจริญขึ้น คุณภาพชีวิตเกษตรกรดีขึ้นตามยุคสมัย
แต่อย่างไรก็ดีเป็นที่น่าสังเกตว่า ในประกาศข้อ 1.5 รายกิจการที่ 12 กิจการที่เกี่ยวกับที่อยู่อาศัย เช่น หอพัก ที่อยู่อาศัย ที่พัก นั้นสอดคล้องกับเจตนารมของการก่อตั้ง ส.ป.ก. หรือไม่
ควรจะมีการตรวจสอบ หรือนิยามให้ชัดเจนว่า กิจการที่เกี่ยวกับที่อยู่อาศัยหมายถึงอะไร เช่น รีสอร์ท โรงแรม หอพัก อพาร์ตเม้นต์ จะถือว่าอนุญาตหรือไม่
โดยจากข่าวสามมิติ จะเห็นได้ว่าที่ดินบริเวณรอบมหาวิทยาลัยพะเยา และมหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง ซึ่งเป็นที่ดิน ส.ป.ก. มีหอพักสร้างขึ้นเป็นจำนวนมาก จึงเกิดการตั้งคำถามว่าการออกประกาศฉบับนี้ตอบโจทย์กับวัตถุประสงค์ของที่ดิน ส.ป.ก. หรือไม่ และนอกจากประกาศฉบับนี้ยังไม่ได้ประกาศเป็นที่แพร่หลายในวงกว้างมากนัก จึงต้องตั้งคำถามว่าเกษตรกรเข้าใจและทราบมากน้อยเพียงใด
อย่างไรก็ดีประกาศฉบับนี้มีข้อดี ที่จะทำให้มีการพัฒนาที่ดิน ส.ป.ก. ให้เจริญตามยุคสมัย แต่เราก็ต้องจับตาดูว่า ประกาศที่ลงนามโดยร้อยเอก ธรรมนัส พรหมเผ่า รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ จะมีวัตถุประสงค์เพื่อช่วยเหลือเกษตรกรจริง หรือวัตถุประสงค์แอบแฝงในการช่วยเหลือนายทุน นักลงทุน หรือนักพัฒนาที่ดินกันแน่